Sen lisanı – ben lisanı

0

Sen Lisanı – Ben Dili

Ben lisanı, kişinin karşılaştığı durum ya da davranış karşısında ferdî yansısını, his ve fikirleriyle açıklayan bir söz usulüdür; yani, his ve niyetlerin samimiyetle tabir edilmesidir. Örneğin, uzun müddettir görmediğiniz bir arkadaşınızı görünce, ‘Ne kadar hayırsızsın, ben aramasam sen hiç aramayacaksın.’ yerine, ‘Seni gördüğüme çok sevindim, keşke seni daha sık görebilsem.’ demek, bireyler ortasındaki bağlantıyı daha sıcak hale getirir.

Ben bildirileri, öbürleri hakkında değerlendirmeler ve yorumlarımızı değil, bizim his ve yaşantılarımızı açıklar. ‘Ne saygısız çocuksun, insan annesiyle bu türlü konuşur mu?’ üzere bir bildiri yerine, ‘Böyle yanıt verdiğin vakit çok kırılıyorum, üstelik bana hürmet duymadığını düşünüyorum.’ diyen bir ben iletisi, hislerimizi (‘kırılıyorum’), niyetlerimizi (‘bana hürmet duymadığını düşünüyorum’) açıklar. Tıpkı vakitte, sen iletisinin içerdiği saldırıyı kaldırarak, tartışmanın büyümesini pürüzler. Ben lisanı ile konuşmak, his ve fikirleri anında ilettiği için, konuşulan kişiyi rahatlatır. Hengame eden iki kardeşe, ‘Kardeşler hengame etmemelidir.’ yerine, ‘Kardeşinle arbede ettiğiniz vakit başım çok ağrıyor, çok üzülüyorum.’ demek daha tesirli olur. Zira çocuk, annesine bu olumsuz duyguyu yaşatmamak için davranışının sorumluluğunu alıp değiştirmeyi göze alır.

SEN DİLİ

Karşımızdakini yargılayan ve durumunu yorumlayan bildiriler taşır. Ekseriyetle kızgınlık tabirleri sen-dili ile yapılır. Sen-dili ile kurulan irtibat, çocuk üzerinde düzeltici bir tesiri olmaz. Bağlantı sırasında kişi, eleştirildiğini, suçlandığını ya da yargılandığını hissettiğinde, kendini savunmak için tedbir alır.

SEN LİSANI İLE KONUŞMANIN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ

Sen-dilinde kullanılan tabirler, çocuğun davranışına değil, kişiliğine yönelik olduğundan çocuğu sarsar, üzer ve kızdırır.

Onuru kırıldığı için direnmesine ve karşılık vermesine yol açar.

Zamanla anne ve babasıyla irtibatını keser ve içine kapanır.

Kendisine takılan lakaplara uygun davranışlar geliştirmeye başlar.

İlginizi Çekebilir;  Boşanan çiftler çocuklarına nasıl davranmalı?

Çocukta düşük bir benlik hürmetinin oluşmasına neden olur.

Çocuk, his ve kanılarını sen iletisi ile söz etmeye başlar. (‘Sen çok mu uygun bir annesin?’ gibi…)

BEN DİLİ

Karşılaşılan durum yahut davranış karşısında, ferdî reaksiyonun his ve fikirlerle açıklanmasıdır. Hisleri açıklayan dürüst ve sorumlu bir kızgınlık hissidir. ‘Yapma’ derken bir nedeniniz yoksa, o davranışı durdurmanız zordur.

Örneğin; baba işten gelmiş ve yorgundur. Babanın ihtiyacı dinlenmektir. Çocuk ise babası ile oyun oynamak ister. Baba ben-dili ile ileti göndermek isterse, şöyle bir söz kullanır:

‘Eğer bugün çok yaramazlık yaparsan ben çok üzülürüm.’

‘Akşam yemeğini vaktinde yetiştiremeyeceğim diye endişeleniyorum.’

‘Yorgun olduğum vakit canım oyun oynamak istemiyor.’

BEN LİSANI İLE KONUŞMANIN YARARLARI

Duygu ve fikirler anında iletiliği için anne ve babayı rahatlatır. Öfke, kızgınlık üzere hislerin birikimini önler.

Anne ve babanın, olumsuz davranışın kendileri üzerindeki somut tesirini düşünmeleri, çocuklarının davranışlarını kabul etmelerini arttırır.

Çocuğun, hangi davranışının anne-babasında sorun yarattığını anlamasını sağlar.

Ben-dili iletileri, davranışa yönelik olduğundan çocuğun benlik hürmetini ve kişiliğini zedelemez.

Suçlama ve yargılama olmadığı için çocuk, savunucu bir tavır içine girmez. Davranışını değiştirip değiştirmeme konusunda çocuğu özgür bırakır.

Sorumluluk çocuğa aittir.

Davranışının sorumluluğunu almasını öğrenmesine yardımcı olur.

Anne-baba ve çocuğu birbirlerine daha çok yaklaştırır.

Birbirlerini anlamalarını kolaylaştırır.

Etkili bir ‘ben dilinin’ üç öğesi vardır:

Sorun yaratan davranışın tanımlanması.

Çocuğun kabul edilemeyen davranışının aile üzerindeki kesin, gerçek ve somut tesirinin ona söylenmesi.

Duyguların lisana getirilmesi.

Araştırma bulguları, ben-dili bildirileri gönderilen çocukların sorumluluk hislerinin daha uygun geliştiğini, düşünme yeteneklerinin arttığını ve neden-sonuç alakalarını daha yeterli kurduklarını ortaya koymaktadır.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.