PKOS NEDİR?
Polikistik over sendromu (PKOS) üreme çağındaki bayanlarda en sık görülen endokrin metabolik bozukluk hastalıklarından biridir. Kronik yumurtlama bozukluğu ve androjen hormonların artışıyla karakterizedir. Kıllanma (hirsutism) ve adet döngüsü düzensizlikleri de yeniden PKOS ile birlikte görülebilmektedir. Başta infertilite olmak üzere insülin direnci ve tip 2 diyabet üzere hastalıklarla da direkt alakalıdır. ESHRE / ASRM (İnsan Üremesi ve Embriyolojisi Avrupa Topluluğu / Amerika Üreme Tıbbi Derneği) kriterlerine nazaran her 100 bayandan yaklaşık 15-20’sine PKOS teşhisi konmaktadır.
PKOS-HASTALIK İLİŞKİSİ
PKOS’u olan bireylerde hipertansiyon, dislipidemi, glikoz intoleransı, diyabet üzere hastalıklar gelişmektedir. Tesirleri hastaların hayatı boyunca sürebilmekte ve ömür kalitesini düşürebilmektedir.
-İnsülin direnci prevalansı %50-75 aralığında değişmekle bir arada bu bireylerde diyabet başlangıç yaşı sağlıklı bireylere nazaran 10 yaş daha erkendir.
-PKOS tanısı alan bayanların beden yağ yüzdesi değerlendirmesine nazaran obezite görülebilmektedir. Ekseriyetle de abdominal obezite olarak görülür ve PKOS’lu bayanların yaklaşık %50’sini etkilemektedir. İnsülin direnci ve abdominal obezite PKOS’ta metabolik sendrom gelişme riskini arttırmaktadır.
-Ruhsal hastalıkların(depresyon, dert bozukluğu, bipolar bozukluk ve tıkanırcasına yeme bozukluğu) PKOS hastası bayanlarda daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.
PKOS TEDAVİ SÜRECİ
Polikistik over sendromlu bireylerde birincil tedavi yaklaşımı tıbbi beslenme tedavisi ve nizamlı idman içeren ömür usulü müdahalesidir. Bu nedenle, tıbbi beslenme tedavisi yaklaşımlarının beden tartısı kaybını hedefleyici olması gerekmektedir. Tıbbi beslenme tedavisi olarak; kolay karbonhidrat kaynakları(şeker, beyaz un gibi) tüketiminin sonlandırılması, düşük glisemik indeksli besinlerin(bakliyatlar, sebzeler, tam tahıllı eserler gibi) tüketilmesi, doymuş ve trans yağ alımının azaltılması ile birlikte D vitamini, krom, inositol ve omega-3 yağ asitlerinden varlıklı kâfi ve istikrarlı bir beslenme önerilmektedir.
Günlük alınan güç karbonhidrat, protein ve yağ açısından istikrarlı olmalıdır. Son olarak polikistik over sendromunda beden yükü kaybı ve kaybedilen tartının korunması zorlaşmaktadır. Bu nedenle tıbbi beslenme tedavisinde diyete ahengin kıymetlendirilmesi değerlidir.
https://dergipark.org.tr/tr/pub/sdusbed/issue/64440/854552
https://jag.journalagent.com/turkhijyen/pdfs/THDBD_73_1_81_88.pdf
