Epilepsi hakkında merak edilen her şey!

0

Ömür stilinde değişim yapmanın tedavisinde büyük kıymet arz ettiği epilepsi, bugün hala aşikâr çevreler tarafından tam olarak anlaşılabilmiş bir hastalık değil. Halk ortasında sara olarak bilinen, fakat “sara nöbetlerinde” yapılması gerekenler hakkında gereğince bilgi sahibi olunmayan bu hastalık hakkında size rehber niteliğinde bir haber hazırladık.

Epilepsi hakkında merak edilen her şey!

Halk ortasında “sara” olarak tanımlanan epilepsi, hala gereğince açıklığa kavuşmuş bir hastalık değil. Epilepsi nöbetlerinde çok dikkatli olunması gerekiyor. Hastayı sarsmak yahut bir şeyler koklatmak üzere uygulamaların yapılmaması da değerli. Zira yalnızca birkaç dakika süren epilepsi nöbetinde yapılacak uygulamalar hasta için hayati kıymet taşıyor. 26 Mart Dünya Epilepsi Farkındalık Günü’nde Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Öztürk, epilepsi (sara) hastalığına en çok sorulan sorulara cevap verdi.

Nörolojik bir hastalık olan epilepside en değerli bulgunun nöbet geçirme formunun olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Öztürk: “Kişi hayatının rastgele bir devrinde, bir keze mahsus olmak üzere epileptik nöbet geçirebilir lakin bu nöbet bir daha hiç olmayabilir yahut değişen sıklıkla tekrarlayabilir. Bu nedenle epilepsi hastalığı, aslında “tekrarlayan” nöbetleri tanımlamak için kullanılır.” diyerek epileptik nöbetlerde en sık görülen bulguları ve birinci yardım için takip edilecek adımları anlattı.

Epilepsi, nörolojik bir hastalık

Epilepsi beyindeki hudut hücrelerinin artmış uyarılabilirliğindeki sorundan kaynaklanan tekrarlayıcı ve geçici olağandışı elektriksel deşarjlar sonucu görülen nörolojik bir hastalıktır.

Nöbet geçirme biçimi bulgu için önemli

Bir epilepsi hastasının nöbetinde düşme, bedende kasılma titreme, şuur kaybı üzere bulgular görülebilirken bilhassa çocukluk çağında sık karşılaşılan birtakım epilepsilerde, farkındalık birkaç saniye kadar kapanabilir ve hasta donuk bakmaya başlar.

Epilepsi her yaşta ve her cinsiyette görülebilir

Epilepsi her yaşta görülebilmekle birlikte 20’li yaşlar öncesi ve 60’lı yaşlar sonrasında görülmesi daha sıktır. Epilepsi hastalığı, erkek ve bayanlarda ırk ayrımı olmaksızın eşit olarak görülmektedir. Kişi hayatının rastgele bir periyodunda, bir sefere mahsus olmak üzere epileptik nöbet geçirebilir lakin bu nöbet bir daha hiç tekrarlamayabilir yahut değişen sıklıkla tekrarlayabilir. Bu nedenle epilepsi hastalığı aslında “tekrarlayan” nöbetleri tanımlamak için kullanılır.

İlginizi Çekebilir;  Early-term optical coherence tomography angiographic findings in pediatric patients ınfected with covıd-19

Herhangi bir sebep tespit edilemeyebilir

Epilepsi hastalığı tanısı almış bireylerin yaklaşık olarak yarısında rastgele bir sebep tespit edilemeyebilir. Muhakkak küme hastada ise gebelikte olan beyin gelişim sorunları, doğum sırasındaki nedenler, beyin enfeksiyonları, beyin tümörleri, beyin damar hastalıkları, birtakım ilaçlar, zehirlenmeler, çok alkol alımı üzere nedenler nöbetlere neden olabilmektedir.

Epilepsinin iki çeşidi var.

Generalize epilepsiler, beynin tüm bölgelerini etkileyen nöbetlerdir. En yaygın görülen alt tipi absans epilepsilerdir. Çocukluk çağında sık karşılaşılan absans epilepsilerde, farkındalık birkaç saniye kadar kapanabilir.

Öteki bir alt tip olan atonik nöbetlerdeyse tüm kaslarda ani bir gevşeme olurken tonik nöbetlerde atonik nöbetlerin bilakis tüm kaslar kasılır ve hasta kesilen bir ağacın devrilmesi üzere ansızın yere düşer. Fokal epilepsiler ise beynin bir kısmını etkileyen nöbetlerdir.

Epilepsi bölgesi beynin hangi işleviyle ilgiliyse nöbet sırasında o bölgeye ilişkin belirti ve bulgular gözleniyor.

Epileptik nöbetlerde en sık görülen bulgular

  • Vücutta meydana gelen ani kasılmalar
  • Şuur kaybı
  • Çok seri bir biçimde baş sallama hareketi
  • Kol ve bacaklarda bir türlü denetim edilemeyen sallantılar
  • Hızlı bir halde göz kırpmak
  • Sabit bir noktaya bakmak
  • Kısa bir müddet seslere ya da konuşmalara reaksiyon verememek
  • Korku, anksiyete yahut dejavu üzere ruhsal belirtiler

Nöbet öncesi kimi bulgular görülebilir

Kimi alt kümelerde öncü belirtiler görülür. Bunlara “aura” ismi verilir. Beynin hangi alanının olağandışı elektriksel aktiviteyle ilgili olduğunu gösteren bu belirtileri ise şu biçimde sıralayabiliriz;

  • Uyuşma
  • Hoş olmayan kokular alma
  • Görme yahut duyma değişiklikleri
  • Ani dehşet hissi
  • Mide bulantısı yahut midede baskı hissi

Epilepsi nöbetleri ekseriyetle birkaç dakika sürer
Bu mühlet zarfında nöbet geçiren kişiyi inançta tutmak öncelikli maksat olmalıdır.

İlk yardım için takip edilecek adımlar

  • Nöbet bitene ve kişi büsbütün uyanana kadar bireyle birlikte kalmalı ve teneffüs yollarının açık olduğundan emin olmalısınız.
  • Nöbetten sonra kişinin inançlı bir yerde oturmasına yardım etmelisiniz.
  • Uyanan ve bağlantı kurabilen şahsa basitçe ne olduğunu anlatmalısınız.
  • Nöbeti geçiren kişinin rahatlaması için onunla sakince konuşmayı denemelisiniz.
  • İlk yardımı yapan kişi olarak etrafınızdaki başka insanları da sakinleştirmelisiniz ve
  • Kişinin konuta yahut inançlı bir ortama dönmesi sağlamalısınız.
İlginizi Çekebilir;  Kabızlık.

Epilepsi nöbeti sırasında bunları yapmayın

  • Paniğe kapılmayın, bağırıp çağırıp kaygı içinde sağa sola koşturmayın.
  • Hasta lisanını ısırmadıysa ağzını, çenesini açmaya çalışmayın.
  • Dişlerinin ortasına parmak sokmaya çalışmayın.
  • Dişlerinin ortasına kaşık ve gibisi objeler koymaya çalışmayın.
  • Kasılan kol ve bacağı durdurmaya çalışmayın.
  • Hastayı sarsmayın ve bir şeyler koklatmaya çalışmayın.

Nöbetler çoklukla acil tıbbi müdahale gerektirmez lakin aşağıdaki durumlarda acil yardım istenebilir:

  • Hasta daha evvel hiç nöbet geçirmemişse,
  • Hasta, nöbetten sonra uyanmakta yahut nefes almakta zahmet çekiyorsa,
  • Nöbet 5 dakikadan uzun sürdüyse,
  • Hasta, birincisinden kısa bir mühlet sonra ikinci bir nöbet geçiriyorsa,
  • Nöbet sırasında yaralanırsa,
  • Nöbet suda olursa ve
  • Hastanın diyabet, kalp hastalığı üzere bir sıhhat sorunu varsa ya da gebeyse acil yardım istenmelidir.

Kontrolsüz nöbetler hayatı olumsuz etkileyebilir

Denetimsiz nöbetler hayatı olumsuz etkileyebilmekle birlikte hatta hayatı tehdit edebilmektedir. Nöbetler anksiyete ya da depresyona da sebebiyet verebilir. Bu süreçte hastaların moralini yüksek tutması ve gerilimden uzak durması bilhassa kıymetlidir.

Epilepsinin tedavi sürecinde dikkat edilmesi gerekenler

Epilepsi hastalarının ömür biçiminde yapacakları değişiklikler tedavi sürecine olumlu yansıyabilmektedir. Bu doğrultuda yapılması gereken ömür usulü değişikliklerini şu halde özetleyebiliriz:

  • Aşırı alkol tüketiminden kaçınmak.
  • İlaçları yanlışsız ve hekiminizin söylediği halde almak.
  • Nikotin kullanımından uzak durup, sigarayı bırakmak.
  • Uykuyu kâfi seviyede almak. Çünkü uyku eksikliği ve yetersiz uyku nöbeti tetikleyebilir.
  • Egzersiz yapmak.

Tanı koymada nöbeti gören kişinin detaylı ve dikkatli olarak dinlenmesi önemli

Epilepsi hastalığı teşhisini tek başına koyduran bir test yoktur. Teşhis koymada en kıymetli nokta hastanın nöbeti hakkında etrafındakilerin verdiği bilgidir. Bilhassa nöbeti gören kişinin detaylı ve dikkatli olarak dinlenmesi gereklidir. Sonrasında yapılan detaylı genel ve nörolojik muayene akabinde kimi kan tetkikleri ve EEG (elektroensefalografisi) istenir. Teşhis konulmasında en kıymetli tetkiklerden birisi EEG’dir. Beyin Bilgisayarlı Tomografi (BT) yahut Beyin Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) epilepsi nöbetlerine neden olan olayların ya da yapısal bozuklukların ortaya konmasında yardımcı olur.

İlginizi Çekebilir;  Sigara içen hastalarıma..

Epilepsi tedavi edilebilen bir hastalıktır

Tedavinin en değerli emeli nöbetlerin durdurulmasıdır. Tedavide çeşitli ilaçlar kullanılır ve ilaç seçimine karar verirken nöbetin tipi, atakların sıklığı, hastanın yaşı, eşlik eden öteki hastalıkların varlığı ehemmiyet taşımaktadır. Hastaların çok büyük kısmında ilaç tedavisi ile nöbetler denetim altına alınır. Aşikâr bir küme ilaç tedavisine dirençli uygun hastada cerrahi tedavi ile de başarılı sonuçlar elde edilmektedir.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.