Tuz, insanoğlunun asırlar evvel keşfettiği doğal minerallerden biridir. Uzun yıllardır kalp damar sıhhati açısından tartışılan bir besin bileşenidir. Sofrada yemekleri tatlandırmak için kullanılmasının yanı sıra, besin gözetici özelliği nedeniyle de kullanılmaktadır. Bu nedenle özelikle hazır besinlerin içerisinde de bol ölçüde mevcuttur.
Piyasada satılan ve günlük hayatta kullanılan rafine edilmiş tuzlar yapısında sodyum (Na) ve klorür (Cl) iyonları ihtiva eder. Aslında bu iyonlar bedende birçok organın işlev görebilmesi için alınması gereken elementlerdir. Sodyum iyonları kan ve beden sıvılarının hudut ikazlarının nakli, kalp faaliyetleri ve birtakım metabolik işlevlerin tertibe sokulması için gereklidir. Münasebetiyle, tüketimi sıfırlamak (ki besinlerin içinde doğal olarak bulunduğundan mümkün olmamaktadır) yanlışsız bir yaklaşım değildir. Her besinde olduğu üzere gerçek tüketim biçimi, “makul miktarda” kullanılmasıdır.
Yapılan farklı çalışmalarda, çok tuz tüketimi ile kalp ve damar hastalıkları ve bilhassa hipertansiyon bağlantısı çok net ortaya konulmuştur. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) Mayıs 2009 tarihinde tuz ve yüksek kan basıncını “iki saklı katil” olarak tanımlamış, yeniden WHO hipertansiyonun tüm dünyada önlenebilir mevt nedenleri ortasında birinci sırada yer aldığını duyurmuştur. T. C. Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkemizde her 4 mevtten 1 tanesi hipertansiyon ile bağlıdır.
Günlük yalnızca 3-5 gram tuz alımı beden işlevlerimiz için kâfi olmasına karşın ülkemizde tuz kullanımı üst hudut olarak belirlenen sayılardan bir kaç kat fazladır. 2000’li yılların başında günlük 18 gram üzere inanılmaz bir ölçü iken bu oran son birkaç yılda 15 gram seviyesine indirilebilmiştir. WHO günlük tuz tüketiminin 5 gram yahut daha az olmasını önermektedir. Bu ölçü ABD’de ve İngiltere’de 6 gram yahut altı olarak tavsiye edilmektedir. Bilhassa karbonhidrat yüklü beslenme kültürümüz ve hazır besinlerin yaygın kullanımı aldığımız tuz ölçüsünü büyük oranda artırmaktadır. Yalnızca ekmekten aldığımız tuz günlük 5-6 gramdır.
Bilimsel bilgiler, günlük tuz ölçüsünün 10-12 gram seviyesinden 5-6 gram seviyesine indirilmesinin inmeyi (felç) %24, koroner kalp hastalığını da %18 oranında azalttığını göstermektedir.
Kaya Tuzu Efsanesi
Peki son yıllarda farklı medya organlarında giderek daha fazla dillendirilen kaya tuzu ne kadar yararlı ?
Bilindiği üzere kaya tuzunun içerisinde öteki mineraller ve eser elementler bulunmaktadır. Kaya tuzunun içerisinde sıhhat açısından olumlu olarak anılan kimi mineral ve elementlerin olduğu ortadadır. Lakin burada atlanılan nokta, bu unsurların sıhhat üzerine tesir edemeyecek kadar az seviyede bulunmasıdır. Ancak bahsin asıl farklı kısmı, bu kaya tuzlarının bileşiminde tekrar çok az ölçülerde olmakla birlikte, insan sıhhati açısında “çok riskli” olduğu bilinen “plütonyum” (atom bombası üretiminde kullanılır), “talyum” ve “radyum” (radyasyon içerir) üzere hususlar ve dahası “kurşun” (ağır metal) bulunmaktadır. (bkz: http://themeadow.com/pages/minerals-in-himalayan-pink-salt-spectral-analysis).
Sonuç olarak kaya tuzunun temel unsurunu de % 97,35 oranında bizim “tuz” dediğimiz ve asıl bileşeninin “sodyum” olduğu unsur oluşturmaktadır. İster kaya tuzu ister rafine tuz olsun günlük yüksek ölçüde kullanılması bilhassa kalp ve damar hastalığı varsa (hipertansiyon, kalp yetersizliği gibi) değerli sıhhat meselelerini da beraberinde getirir. Bilimsel deliller günlük alınan tuz ölçüsü ile kan basıncı yüksekliği ortasında sıkı bir münasebet olduğunu ve tuz kısıtlamasının hem inme riskini hem de koroner kalp hastalığı riskini azalttığını açık bir biçimde göstermektedir. “Beyaz Katil” olarak anılan tuzun farklı isimler altında ticari telaşlarla halka sunulması ise büsbütün ahlak dışıdır.
