Hangi yaşta hangi durumda olursak olalım hepimiz hayattan bir şeyler öğreniriz. Küçükken öğrendiklerimiz ile büyürken öğrendiklerimiz ortasında değişen çok şey vardır. Pekala değişen nedir? Vakit mı, şahıslar mi, olaylar mı, fikirler mi? Aslında HEPSİ. Tüm bu gelişimler bize öğrenmişlik katar ve bakış açısı oluşturur. Bakış açımızı etkileyen faktörler ortasında alınan eğitimler, aile kuralları, öğrendiğimiz önyargılar, kültürel bedeller ve hatta hayattan beklentimiz bile vardır. Tüm bu öğrenilenler bakış açımızı tesirler, bakış açısı da hayatımızı. Yani hayatımız bakış açımızla gelişir, anlamlanır. Kendimizi ve olayları nasıl anlamlandırıyorsak gerçeği de o sanırız; halbuki her şey nötr yani objektiftir. Örneğin 2020 yılında olmamız gerçektir, bu yılı nasıl değerlendirdiğimiz ise bakış açımızdır. Pek çok felaketle süren 2020 yılını büsbütün makus ya da ortada hoş şeyler de oldu üzere kıymetlendirmemiz bakış açımızı yansıtır.
-‘Sadece ben mi değişeceğim, o hiç çabalamıyor.’ Münasebetinizi kurtarmak isteyen birebir vakitte sizsiniz.
-‘Aramızı bozan onun bu inatçı tavrı.’ Onun bu inatçı tavrı hangi olay karşısında?
-‘Dişlerimi çürüten çikolata.’ Dişlerinizi çürüten yalnızca çikolata mı yoksa fırçalamamanız mı?
-‘Sınavda hoca düşük puan verdi.’ Sonucunuzu etkileyen öğretmeninizin size takmış olması mı gereğince çalışmamanız mı?
-‘ Ben 10 kg yükü senin üzere taşıyamam.’ Tartısı taşıyamamanızın sebebi (fiziksel bir pürüz yoksa) taşıyamacak olduğunuza inanmanız olmasın?
Olaylar değişir fakat yaşanırken tektir, bizim onlara nasıl mana verdiğimizle form alır. Her insanın hayata bakış açısı da bu yüzden farklıdır. Zira herkesin etrafından gördüğü ve öğrendiği şeyler farklıdır. Bunun yanı sıra toplumsal rollerimizi de unutmayalım. Hepimizin birden fazla rolü vardır; anne-baba rolü, çocuk rolü, kardeş rolü, eş rolü, çalışan-iş veren rolü, arkadaş rolü… Gördüğünüz üzere tek bir olay karşısında pek çok taraftan bakabiliriz bu duruma. Her vakit sabit bir bakış açımız da olmayabilir. Nasıl mı? Örneğin, 5 yıl evvel yaşadığınız olayı düşünün. O vakitler kendinize hak veriyor olabilirdiniz, lakin tahminen de artık pişmansınız ve keşke diyorsunuz. Hayata karşı baktığımız bir penceredir bakış açısı; hangi pencereyi ne vakit kullanacağımızın kesin bir kararı yoktur, fakat seçim büsbütün sizin elinizdedir. Pencerenin yüksekliği ve genişliği ne kadar büyükse, olaylara ve hayatınıza bakış açınız o kadar büyür, genişler.
Şimdi düşünmeye kendinizden başlayın: sizin olaylara verdiğiniz yansılar nasıl değişkense oburlarının de farklı görüş ve kanıları olduğunu unutmayın. Bir olay karşısında farklı reaksiyon aldığınızda çabucak gerilmeyin, farklı bakış açısı olabileceğini hatırlayın. Bunu yaptığınızda etrafınıza da otomatik olarak hürmet göstermiş ve birebir vakitte hürmet görmüş olacaksınız. Karşılıklı olarak fikirlerinizi öğrenin, birbirinizi nasıl etkileyeceğinizi ve birbirinizden neler öğrenebileceğinizi seyredin.
-‘Eğer hayatımı mahvedebiliyorsam düzeltebilir miyim?’
-‘Daha fazlasını nasıl yaparım?’
-‘Hayatımı değiştirebilir miyim?’
-‘Hayata nasıl bakıyorum?’
diye hiç düşündünüz mü?
Bu vakte kadar şuurlu ya da bilinçsiz bir formda hayata bir pencereden baktığınızın artık farkındasınız. Pencerenizi genişleterek hayatı farklı görebileceğinizi de öğrendiniz. Pekala;
Nasıl genişleteceğiz bu pencereyi?
Öncelikle ARAŞTIRIN. Kendinizi eğitmek ve farklı görüş açıları için bilgi almanızı sağlar. Bu yazıyı okuyor olmanız bile araştırmaya başladığınızın göstergesidir, tebrik ederim 🙂
SEYAHAT EDİN. Değişik kültürler, beşerler, inançlar görmeniz yeni perspektifler edinmenizi sağlar. Kendinizde yeni istikametler keşfetmenizi sağlar.
DÜŞÜNCELERİNİZİ FARK EDİN. Bir durum karşısında neler düşünürsünüz liste yapın. Üzerine yine düşünün, neden bu tarafı seçtiniz yorumlayın. Kendinize yönelik farkındalığınızı arttırın, değişime yol açın.
SOSYAL HAYATINIZI DÜŞÜNÜN. Etrafınız aşikâr bir durum karşısında nasıl reaksiyon veriyor gözlemleyin, sonra kendi niyetlerinizi yine değerlendirin. Etrafınızdan öğreneceğiniz çok şey olduğunu unutmayın. Arkadaşlarınızın bakış açısından bakmaya çalışın.
HOBİ EDİNİN. Fikir ve his dünyamızı değiştirecek pek çok hobi vardır, hangisi size en uygun? Alternatifler neler olabilir düşünün ve zenginleşmeye başlayın.
HAYAL EDİN. Bir olay hayal edin ve ne reaksiyon vereceğinizi düşünün. Sizi memnun eden ve memnun etmeyen sonuçlarını düşünün, artık hangisi sonuca nazaran hareket etmek istersiniz? 🙂
Özetle, herkesin kendine mahsus kanıları vardır ve bu kanılar davranışlarını şekillendirir. Herkesin farklı fikri olduğu için en değerlisi saygılı olmak ve insanların bakış açılarından olayları anlamlandırmaktır. Yaşadıklarımız ve etrafımız bize pek çok şey öğretir, bakışımızı geliştirir. Nasıl ki evvelki yaşadıklarımızı tekrar yaşamak istemiyorsak bir şeyler öğrenmişiz demektir ve bakış açımız değişmiş demektir. Bakış açınızın nasıl tesirleri olduğunu görmek isterseniz sabah uyandıktan gece yatıncaya kadar yaşadıklarınızı düşünün, sonraki gün ise gülümseyerek başlayın güne ve gece yatıncaya kadar gülümsemeyi sürdürün. Tek bir günde hayatınızda neler değişecek göreceksiniz 🙂
Psikolojik Danışman Büşra Gürkale
